Dutasteride เป็นยาที่ถูกพัฒนาโดย GlaxoSmithKline และได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ในปี 2001 สำหรับการรักษาภาวะต่อมลูกหมากโต (benign prostatic hyperplasia – BPH) คล้ายกับ Finasteride แต่มีประสิทธิภาพสูงกว่าในการยับยั้งการผลิตฮอร์โมน DHT (dihydrotestosterone) เนื่องจากสามารถยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha-reductase ทั้งประเภทที่ 1 และ 2
ลักษณะทางเคมีของ Dutasteride
- ชื่อทางเคมี: Dutasteride
- สูตรโมเลกุล: C27H30F6N2O2
- น้ำหนักโมเลกุล: 528.53 g/mol
- โครงสร้างเคมี: Dutasteride เป็นอนุพันธ์ของ 4-aza steroid มีโครงสร้างที่ซับซ้อนประกอบด้วยวงแหวนไพโรลิดีนและธาตุฟลูออรีน ซึ่งทำให้มันมีความสามารถในการยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha-reductase ได้ทั้งสองประเภท
ข้อมูลสำคัญของ Dutasteride
- Half-life:
- Dutasteride มีครึ่งชีวิตที่ยาวนาน ประมาณ 4-5 สัปดาห์ ซึ่งทำให้ระดับยาคงอยู่ในระบบได้นานหลังจากหยุดใช้
- Detection Time:
- เนื่องจากมีครึ่งชีวิตที่ยาวนาน Dutasteride สามารถตรวจพบได้ในระบบได้นานถึงหลายเดือนหลังจากหยุดใช้ยา
กลไกการทำงานของ Dutasteride
Dutasteride ทำงานโดยการยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha-reductase ทั้งประเภทที่ 1 และ 2 ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่เปลี่ยนฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนให้เป็น dihydrotestosterone (DHT) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่มีบทบาทสำคัญในการเจริญเติบโตของต่อมลูกหมากและการทำให้ผมร่วงในผู้ชาย กลไกหลักของ Dutasteride คือ:
- การยับยั้งการผลิต DHT:
- Dutasteride ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ 5-alpha-reductase ทั้งสองประเภท ทำให้ระดับ DHT ในร่างกายลดลงมากกว่า Finasteride ซึ่งจะช่วยลดขนาดของต่อมลูกหมากในผู้ป่วย BPH และอาจช่วยชะลอการสูญเสียเส้นผมในผู้ชายที่มีภาวะผมร่วง
- ผลต่อการเจริญเติบโตของต่อมลูกหมาก:
- การลดระดับ DHT ในต่อมลูกหมากจะช่วยลดการขยายตัวของต่อมลูกหมากและบรรเทาอาการที่เกี่ยวข้องกับ BPH เช่น ปัสสาวะลำบากหรือต้องปัสสาวะบ่อย
- ผลต่อการเจริญเติบโตของเส้นผม:
- แม้ว่า Dutasteride ไม่ได้รับการอนุมัติสำหรับการรักษาภาวะผมร่วง แต่บางการศึกษาชี้ให้เห็นว่ามันอาจมีประสิทธิภาพในการลดการสูญเสียเส้นผมเนื่องจากมันลดระดับ DHT ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่า Finasteride
การใช้งานในคนทั่วไปและนักเพาะกาย
การใช้งานในคนทั่วไป
- การรักษาภาวะต่อมลูกหมากโต (BPH): Dutasteride ใช้ในการลดขนาดของต่อมลูกหมากในผู้ชายที่มีภาวะ BPH และบรรเทาอาการที่เกี่ยวข้องกับภาวะนี้
- การรักษาภาวะผมร่วงในผู้ชาย: แม้ว่า Dutasteride จะไม่ได้รับการอนุมัติสำหรับการรักษาผมร่วง แต่ก็มีการใช้ในบางกรณีเพื่อรักษาภาวะผมร่วงแบบศีรษะล้านในผู้ชาย
การใช้งานในนักเพาะกาย
- การป้องกันผลข้างเคียงจากสเตียรอยด์: นักเพาะกายที่ใช้สเตียรอยด์ Anabolic อาจใช้ Dutasteride เพื่อป้องกันผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับระดับ DHT สูง เช่น ภาวะผมร่วงและการขยายตัวของต่อมลูกหมาก
ข้อควรระวัง
- ผลข้างเคียงต่อสุขภาพทางเพศ:
- Dutasteride อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพทางเพศ เช่น ความต้องการทางเพศลดลง, สมรรถภาพทางเพศลดลง, หรือน้ำอสุจิลดลง ซึ่งอาจคงอยู่แม้หยุดการใช้ยาแล้ว
- ความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้า:
- มีรายงานบางกรณีที่ Dutasteride อาจเกี่ยวข้องกับการเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้าและความคิดฆ่าตัวตาย
- การตั้งครรภ์:
- Dutasteride ไม่ควรใช้หรือสัมผัสโดยผู้หญิงที่ตั้งครรภ์หรืออาจตั้งครรภ์ เพราะอาจทำให้เกิดผลกระทบต่อการพัฒนาของอวัยวะเพศในทารกเพศชาย
- ผลกระทบระยะยาว:
- การใช้ Dutasteride ในระยะยาวควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เพื่อติดตามผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อสุขภาพ
- การหยุดยา:
- หากหยุดใช้ Dutasteride ระดับ DHT จะกลับมาเป็นปกติภายในไม่กี่เดือน และอาการที่รักษาอาจกลับมาได้
สรุป
- ความเป็นมา: Dutasteride ได้รับการอนุมัติในปี 2001 สำหรับการรักษาภาวะต่อมลูกหมากโต
- ลักษณะทางเคมี: มีสูตรโมเลกุล C27H30F6N2O2 และเป็นอนุพันธ์ของ 4-aza steroid
- Half-life: ประมาณ 4-5 สัปดาห์
- Detection Time: สามารถตรวจพบได้ในระบบนานหลายเดือน
- กลไกการทำงาน: ยับยั้งเอนไซม์ 5-alpha-reductase ทั้งประเภทที่ 1 และ 2 เพื่อลดระดับ DHT ในร่างกาย
- การใช้งานในคนทั่วไป: การรักษาภาวะต่อมลูกหมากโตและอาจใช้ในการรักษาภาวะผมร่วง
- การใช้งานในนักเพาะกาย: ป้องกันผลข้างเคียงจากสเตียรอยด์ที่เกี่ยวข้องกับระดับ DHT สูง
- ข้อควรระวัง: ผลข้างเคียงต่อสุขภาพทางเพศ, ความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้า, การใช้ในผู้หญิงที่ตั้งครรภ์, ผลกระทบระยะยาว